ଭାରତୀୟ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ସାତଟି ଲୋକ ମଧ୍ୟରୁ ପାତାଳ ଲୋକ ଗୋଟିଏ । ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକରେ, ପାତାଳକୁ ଏକ ରହସ୍ୟମୟ ଏବଂ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଦୁନିଆ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । ଏହା ପୃଥିବୀ ତଳେ ଅବସ୍ଥିତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ, ଏବଂ ଏହା ସର୍ପ, ରାକ୍ଷସ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଲୌକିକ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ବାସସ୍ଥାନ । ଏହା ସହିତ ପାତାଳ ଲୋକ ଅନେକ ରହସ୍ୟମୟ, ଦିବ୍ୟ ଏବଂ ଭୟଙ୍କର ଘଟଣା ସହିତ ଜଡିତ । ବେଦ, ପୁରାଣ ଏବଂ ମହାଭାରତ ଭଳି ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକରେ ପାତାଳ ଲୋକର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।
ପାତାଳ ଲୋକ କେଉଁଠାରେ ଅଛି?
ପତାଳ ଲୋକ ଭୂପୃଷ୍ଠରେ ସାତ ସ୍ତରରେ ବିଭକ୍ତ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏହି ସାତଟି ସ୍ତର ନିମ୍ନଲିଖିତ – ଅତଳ, ବିତଳ, ସୁତଳ, ତାଳତାଳ, ମହାତାଳ, ରସାତଳ ଏବଂ ପାତାଳ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତର ମଧ୍ୟରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦିବ୍ୟ ଏବଂ ଆସୁରିକ ପ୍ରାଣୀ ବାସ କରନ୍ତି । ଏହାକୁ ଏକ ରହସ୍ୟମୟ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଯାହା ମଣିଷର ଦୃଷ୍ଟି ଏବଂ ବୁଝାମଣା ବାହାରେ । ବାସୁକି ନାଗଙ୍କୁ ପାତାଳଲୋକର ଶାସକ ଭାବରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି, ଯାହାଙ୍କୁ ଭଗବାନ ଶିବ ତାଙ୍କ ବେକରେ ପିନ୍ଧନ୍ତି । କିଛି ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁସାରେ ପାତାଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ପହଞ୍ଚେ ନାହିଁ । ଏଠାରେ ସାପମାନଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଥିବା ମଣିରୁ ଆଲୋକ ଆସିଥାଏ ।
ପାତାଳ ଲୋକରେ କ’ଣ ହୁଏ?
ପାତାଳଲୋକକୁ ସାପ, ରାକ୍ଷସ ଏବଂ ଅନେକ ଦିବ୍ୟ ଶକ୍ତିର ବାସସ୍ଥାନ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏଥିରେ ଶେଷନାଗ ଭଳି ସାପ ବିଷୟରେ ବିଶେଷ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । ପୁରାଣ ଅନୁସାରେ, ଏଠାକାର ପରିବେଶ ସୁନା, ମଣି ଏବଂ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଧନସମ୍ପତ୍ତିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ପାତାଳ ଲୋକ ସମ୍ପର୍କରେ ଆହୁରି ଅନେକ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ପ୍ରଥମତଃ, ପାତାଳଲୋକରେ ରାକ୍ଷସ ଏବଂ ପିଶାଚମାନଙ୍କର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ରହିଛି । ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ଏଠାରେ ଅପାର ଧନ ଏବଂ ବୈଭବର ଭଣ୍ଡାର ଅଛି । ସେହିଭଳି ପାତାଳଲୋକକୁ ନାଗଲୋକ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଯେଉଁଠାରେ ଅନେକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସାପ ବାସ କରନ୍ତି ।
ପାତାଳ ଲୋକର ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ:
ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନ କାହାଣୀରେ ମଧ୍ୟ ପାତାଳ ଲୋକର ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଅନେକ ମୂଲ୍ୟବାନ ମଣି ଏବଂ ଜିନିଷ ଦେଖାଯାଇଥିଲା । ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଆସନ ସାଜିଥିବା ଶେଷନାଗ ମଧ୍ୟ ପାତାଳରେ ବାସ କରନ୍ତି ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁସାରେ, ଖରାପ କାମ କରୁଥିବା ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଆତ୍ମା ପାତାଳକୁ ଯାଏ । ପାତାଳର ଧାରଣା ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍କୃତିରେ ଦେଖାଯାଏ, ଏବଂ ଏହା ପ୍ରାୟତଃ ମୃତ୍ୟୁ ଏବଂ ଭୟ ବିଷୟରେ ଆମର ଭୟକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ।
ପୁରାଣରେ ପାତାଳ ଲୋକର ବର୍ଣ୍ଣନା:
ଭାଗବତ ପୁରାଣରେ ପାତାଳ ଲୋକକୁ ରାକ୍ଷସ ଏବଂ ସର୍ପମାନଙ୍କର ଏକ ମନୋରମ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଅପାର ବୈଭବ ଏବଂ ଧନ ଅଛି । ମହାଭାରତରେ, ଅର୍ଜୁନ ପାତାଳକୁ ଯାଇ ସାପମାନଙ୍କୁ ଭେଟିବାର ବର୍ଣ୍ଣନା ଅଛି । ବିଷ୍ଣୁ ପୁରାଣରେ, ପାତାଳକୁ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଦିବ୍ୟ ଲୀଳା ସହିତ ଜଡିତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଛି । ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ବାମନ ଅବତାରରେ ରାଜା ବାଳିଙ୍କୁ ପାତାଳର କର୍ତ୍ତା କରାଯାଇଥିଲା । ହିନ୍ଦୁ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀରେ ପାତାଳ ଲୋକକୁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହି ଲୋକ ପ୍ରାୟତଃ ଦେବତା ଏବଂ ରାକ୍ଷସମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧର କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇଆସିଛି ।
ପାତାଳ ଲୋକର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ:
ଆଧୁନିକ ବିଜ୍ଞାନ ପାତାଳ ଲୋକକୁ ପୃଥିବୀ ତଳେ ଏକ ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରେ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ପୌରାଣିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହି ସ୍ଥାନଟି ମଣିଷ ପାଇଁ ଅଜଣା ରହସ୍ୟ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସର ପ୍ରତୀକ । ପୃଥିବୀର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅତ୍ୟଧିକ ତାପ ଏବଂ ଚାପ ରହିଛି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଆଗ୍ନେୟଗିରି ଏବଂ ଭୂତାପୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଘଟୁଛି । ପାତାଳ ଲୋକର ଧାରଣାକୁ ଅଗ୍ନି ଏବଂ ଉତ୍ତାପ ସହିତ ଜଡିତ ଏକ କ୍ଷେତ୍ର ଭାବରେ ବୁଝାଯାଇପାରିବ । ପୃଥିବୀରେ ଗଭୀର ଗୁମ୍ଫା ଏବଂ ଭୂତଳ ଜଳ ଅଛି । ଏଗୁଡ଼ିକ ପାତାଳ ଲୋକର ଗୁମ୍ଫା ଏବଂ ଭୂତଳ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ଏକ ଅଂଶ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
ପାତାଳଲୋକ ସହିତ ଜଡିତ ବିଶ୍ୱାସ:
ପାତାଳଲୋକକୁ ଆତ୍ମା ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ରହସ୍ୟ ସହିତ ଜଡିତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହାକୁ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଅହଂକାରର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । କିଛି ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁସାରେ, ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଆତ୍ମାର ପାତାଳଲୋକ ସହିତ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପର୍କ ରହିଥାଏ । ଆଜିକାଲି, ପାତାଳ ଲୋକକୁ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଏବଂ ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ଧାରଣା ଭାବରେ ଦେଖାଯାଉଛି । ଏହାକୁ ମାନବ ମନର ଗଭୀରତା ଏବଂ ଅଜଣା ଜଗତର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହା ମନେ ରଖିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯେ ପାତାଳ ଲୋକ ଏକ ପୌରାଣିକ ଧାରଣା ଏବଂ ଏହାର କୌଣସି ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ । ଅର୍ଥାତ୍, ପାତାଳ ଲୋକ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ସମୃଦ୍ଧ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ, ଯାହା ଆମକୁ ଅଲୌକିକ ଏବଂ ରହସ୍ୟମୟ ଜଗତର ଏକ ଝଲକ ଦିଏ ।
